Documenten

Antennebeleid

Vanwege continue opwaardering van mobiele netwerken en de aan het gebruik van de 700 MHz verbonden dekkingseis, zal de komende jaren het aantal antennes toenemen. Met lokaal antennebeleid kunt u als gemeente voldoende ruimte voor opstelpunten voor antennes aanwijzen en weten telecombedrijven onder welke voorwaarden zij antennes mogen plaatsen.

Door lokaal antennebeleid te communiceren met burgers en telecombedrijven weten zij ook wat ze mogen verwachten.

Nationaal Antennebeleid

De Rijksoverheid stimuleert de uitbreiding en verbetering van het mobiele netwerk in Nederland. Ze zet daarbij in op een spoedige realisatie van het nieuwe 5G-netwerk.

We kunnen Nederland niet onbeperkt vullen met antennes. Bij de plaatsing van antennes moeten telecombedrijven daarom rekening houden met:

volksgezondheid
leefmilieu
veiligheid

Daarom heeft de Rijksoverheid Nationaal Antennebeleid opgesteld. Informatie over het antennebeleid is beschikbaar op de site van het Antennebureau van Agentschap Telecom.

Omgevingsvergunning voor antennes

In het Nationaal Antennebeleid staat dat voor sommige antenne-installaties een omgevingsvergunning nodig is. Dat geldt voor:

antennes groter dan 5 meter, inclusief de drager
antennes op of aan een monument
antennes in een beschermd stadsgezicht of dorpsgezicht
antennes lager dan 5 meter, staande op het voorerf (een voorerf is het stuk grond tussen de openbare weg en een gebouw)
small cells hoger dan 0,5 meter op straatmeubilair

Op de website van het Antennebureau staat meer informatie over de plaatsingsregels voor antennes. Ook kunt u het stroomschema in deze infographic raadplegen om te bepalen wanneer de plaatsing van antennes (omgevings)vergunningplichtig is.

Afspraken vergunningsvrije antennes

Voor antenne-installaties tot 5 meter is in het algemeen geen omgevingsvergunning nodig. Op deze manier kunnen bedrijven sneller hun draadloze netwerken uitbreiden als de vraag naar mobiele communicatie toeneemt. Voor vergunningsvrije antenne-installaties is wel zorgvuldige plaatsing nodig. Hierover zijn afspraken gemaakt tussen:

Rijksoverheid
Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG)
mobiele operators

Deze afspraken staan in het Antenneconvenant.

Antenneconvenant

In het Antenneconvenant staat bijvoorbeeld dat mobiele aanbieders een plaatsingsplan moeten opstellen voor de gemeente. Hierin geven zij aan waar zij antenne-installaties willen bouwen, zowel vergunningsvrije als vergunningplichtige.

Per 1 januari 2021 is het nieuwe antenneconvenant van kracht. Dit convenant vervangt het uit 2010 daterende convenant dat afgelopen december afliep. Het nieuwe convenant is tot stand gekomen tussen:

gemeenten
mobiele operators
Rijksoverheid

Inhoudelijk is het nieuwe convenant grotendeels gelijk gebleven aan het vorige convenant. De belangrijkste wijziging ten opzichte van het vorige convenant is een extra artikel aangaande de plaatsing van small cells. Het nieuwe convenant is aangegaan voor de duur van vijf jaar en bevat een jaarlijkse evaluatieclausule, waardoor desgewenst kan worden ingespeeld op nieuwe ontwikkelingen.

Gemeentelijk Antennebeleid

Het is voor een gemeente van belang om gemeentelijk antennebeleid te formuleren. Dit beleid moet passen binnen de nationale wet- en regelgeving. Zo kan een gemeente kaders stellen voor de plaatsing van antennes. Ook voor inwoners en telecombedrijven is het belangrijk om te weten welk lokaal beleid de gemeente voert als het gaat om het plaatsen van antennes.

De mate waarin een gemeente inzet op digitale connectiviteit en de rol die ze daarin zelf wil vervullen bepaalt mede tot in welk detail een gemeente antennebeleid maakt. Vooraf vastgesteld beleid helpt ook als antenneplaatsing binnen de gemeente een complex vraagstuk is, bijvoorbeeld doordat er veel monumenten zijn. Gemeenten kunnen voor het opstellen van een gemeentelijk antennebeleid ook samenwerken met gemeenten in de regio om zo tot een meer geharmoniseerd beleid te komen.

Voor inzicht in het proces van de plaatsing van antennes voor mobiele communicatie en uw rol als gemeente, raden wij deze interactieve infographic te raadplegen.

Plaatsingsplangesprek

Een eenvoudige maar belangrijke stap voor elke gemeente is het uitnodigen van de gezamenlijke mobiele operators voor een plaatsingsplangesprek. In dit geval vertegenwoordigt Monet de mobiele operators. Operators geven in dit gesprek inzicht in de gewenste plaatsing van antennes. De gemeente kan meedenken over geschikte locaties en het eigen (antenne)beleid toelichten. In dit gesprek komen ook eventuele plaatsingsproblemen aan bod, bijvoorbeeld bij:

beperkte ruimte voor opstelpunten van antennes
plaatsing van antennes op monumenten

U kunt contact opnemen met Monet op telefoonnummer 0800-0250123 of via info@monet.nl.

Vooroverleg vergunningaanvraag

Voor complexe situaties is het advies om voordat operators een vergunningaanvraag indienen een gemeentelijk multidisciplinair team in te stellen dat het gesprek aangaat met de betreffende operator(s). Dit team heeft kennis over alle relevante belangen:

digitale connectiviteit
ruimtelijke ordening
welstand

Operators kunnen tijdens het vooroverleg creatieve en esthetische oplossingen aandragen. Ook is het bij complexere situaties van belang dat de gemeente en de betreffende operator(s) elkaar eenvoudig weten te vinden om problemen en vragen bij of ná de plaatsing van antennes op te kunnen lossen.

Voorbeeldnota Gemeentelijk Antennebeleid

Om gemeenten – aan de hand van voorbeeldteksten – te helpen bij het opstellen van antennebeleid is er de voorbeeldnota Gemeentelijk Antennebeleid. Dat gaat primair over de invulling van gemeentelijke uitgangspunten bij de plaatsing van (omgevings)vergunningplichtige antennes (zendmasten). Maar ook wordt ingegaan op de nieuwe gemeentelijke taken met betrekking tot de afhandeling van verzoeken tot medegebruik. De voorbeeldnota is ontwikkeld door het Antennebureau, in nauwe afstemming met de VNG, gemeenten en Monet.

Leidraad medegebruik gemeentelijke infra

In 2018 is de Europese Telecomcode vastgesteld. De Telecomcode is het nieuwe Europees kader voor elektronische communicatie. Hierin zijn bepalingen opgenomen onder meer over bescherming van eindgebruikers en de toegang van burger en bedrijven tot netwerken. De Telecomcode is per 2 maart 2022 in nationale wetgeving opgenomen.

Voor gemeenten zijn vooral 2 onderdelen van belang:

Overheidsinstanties (rijksoverheid, provincies, gemeenten en waterschappen) moeten hun publieke infrastructuur, zoals gebouwen en straatmeubilair (o.a. bushokjes en verkeerslichten) op grond van redelijke verzoeken en tegen redelijke voorwaarden beschikbaar stellen voor de plaatsing van vergunningsvrije small cells.
Een bestuursorgaan kan gedeeld gebruik van (gemeentelijk) eigendom, netwerkelementen en bijbehorende faciliteiten opleggen.

Vraagt een telecomaanbieder een gemeente toestemming om small cells te plaatsen op infrastructuur van de gemeente? Dan moet de gemeente meewerken aan dit verzoek voor medegebruik. Tenzij er wettelijke redenen zijn om dat niet te doen. Als gemeenten zich willen voorbereiden op de nieuwe verplichting, dan kunnen zij het stappenplan gebruiken uit de Leidraad medegebruik gemeentelijke infrastructuur voor plaatsen small cells.

Relevante onderzoeken

Daarnaast is er een viertal onderzoeksrapporten beschikbaar die relevant kunnen zijn voor gemeenten bij het formuleren van antennebeleid.

Meer informatie voor gemeenten

Meer informatie over de plaatsing van antennes en de rol van gemeenten is te vinden op de website van het Antennebureau.

Antenneregister met alle antennes in omgeving

Het Antenneregister vermeldt waar antennes staan en wat voor antennes dit zijn. Het Antenneregister is er vanwege de brede behoefte aan betrouwbare en openbare informatie over antennes en hun locatie. Daarbij bestaat er bezorgdheid over de aanwezigheid van antennes in de publieke leefomgeving. De primaire functie van het Antenneregister is transparantie bieden aan burgers over antennes als milieubron.

Informatie over 5G

Wilt u meer informatie over 5G? Bekijk dan onze communicatietoolkit en FAQ over 5G, het dossier 5G van Agentschap Telecom en de pagina 5G en antennes van het Antennebureau.